Zachęcamy do zapoznania się z Programami realizowanymi przez Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych.
Treść programu – obowiązująca
W misji Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych zapisane jest tworzenie warunków ułatwiających osobom z niepełnosprawnościami pełne uczestnictwo w życiu zawodowym i społecznym.
Fundusz jest partnerem w budowaniu i wdrażaniu działań wynikających z programu rządowego Dostępność Plus 2018-2025, realizując działania w pięciu obszarach tj. Budynki bez barier, Szkolenia dla pracowników sektora transportu zbiorowego, Mobilność, Asystent osobisty osoby niepełnosprawnej, Praca w administracji.
Realizacja wymienionych działań odbywa się poprzez projekty finansowane ze środków UE na rzecz osób z niepełnosprawnościami oraz programy PFRON, takie jak m.in. programy „Stabilne zatrudnienie” czy „Absolwent”, w ramach którego udzielane jest wsparcie dla niepełnosprawnych absolwentów szkół wyższych w wejściu na rynek pracy.
Placówki związane z edukacją, rekreacją, wypoczynkiem, ochroną zdrowia lub sprawami obywatelskimi mogą dofinansować ze środków PFRON likwidację barier architektonicznych i technicznych, aby spełnić warunek dostępności dla wszystkich. Dla nich PFRON prowadzi „Program wyrównywania różnic między regionami III”, który wspomaga zakup przez samorządy i placówki rehabilitacyjne busów do przewozu osób z niepełnosprawnościami. Program przewiduje również we wspólnym mechanizmie z instrumentem pożyczkowym Banku Gospodarstwa Krajowego likwidację barier architektonicznych w częściach wspólnych wielorodzinnych budynków mieszkaniowych.
Jednym z zadań PFRON jest dofinansowanie likwidacji barier architektonicznych i technicznych w miejscu zamieszkania osób z niepełnosprawnościami, czyli dostosowanie najbliższej przestrzeni do możliwości poruszania się i funkcjonowania. Pieniądze na ten cel są przekazywane każdego roku do powiatów.
PFRON dofinansowuje również likwidację barier architektonicznych w obiektach służących rehabilitacji zawodowej lub społecznej osób z niepełnosprawnościami. Co roku przekazuje środki do samorządów wojewódzkich, z przeznaczeniem na prace budowlane w obiektach, które służą rehabilitacji, a nie są w pełni dostępne.
Corocznie Fundusz ogłasza konkursy dotyczące realizacji zadań zlecanych na podstawie art. 36 ustawy o rehabilitacji (…), w ramach których organizacje pozarządowe mogą ubiegać się o dofinansowanie projektów realizowanych na rzecz osób z niepełnosprawnościami. Konkurs umożliwia m.in. zgłaszanie projektów dotyczących świadczenia usług asystencji osobistej, sportu i rekreacji. Ze środków PFRON dofinansowywany jest również pobyt osób z niepełnosprawnościami i ich opiekunów na turnusach rehabilitacyjnych, które zapewniają aktywność społeczną i zorganizowane działania grupowe, obok poprawy stanu zdrowia w ramach rehabilitacji leczniczej.
Ponadto, Fundusz będzie egzekwować działania na rzecz dostępności, zgodnie z nowymi przepisami ustawy o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami, która nakłada na wszystkie podmioty publiczne obowiązki dotyczące zapewnienia dostępności w aspekcie architektonicznym, cyfrowym i informacyjno-komunikacyjnym. Celem przyjętej ustawy jest dążenie do sytuacji, w której osoby ze szczególnymi potrzebami, w tym osoby z niepełnosprawnościami, będą mogły w sposób możliwie samodzielny korzystać z usług publicznych. Istotnym instrumentem regulującym zapisy ustawy, jest możliwość zgłoszenia skargi na brak dostępności placówek publicznych.
Dbałość o zapewnienie osobom z niepełnosprawnościami pełnego, na równi z innymi, pełnosprawnymi osobami, uczestnictwa w społeczeństwie jest priorytetowym zadaniem Funduszu.
Należy podkreślić, iż dla osób z niepełnosprawnością turystyka i rekreacja są ważnymi elementami rehabilitacji, zwiększają bowiem sprawność i wydolność organizmu oraz poprawiają stan psychiczny. Są czynnikami wpływającymi na realizację zarówno terapeutycznych, jak i profilaktycznych celów rehabilitacji. Osoby z niepełnosprawnością, o różnych rodzajach dysfunkcji, uprawiają wiele dyscyplin turystycznych – jeżdżą rowerami, pływają kajakami, itp. Korzystają z turystyki pobytowej z elementami turystyki kwalifikowanej oraz krajoznawczych wycieczek. Każdy z turystów z niepełnosprawnościami potrzebuje innego, często indywidualnego podejścia. Baza pobytowa oraz formy aktywnego wypoczynku muszą być dla osób z niepełnosprawnościami odpowiednio dobrane i bezpieczne, w tym konieczne jest zapewnienie właściwego zaplecza sprzętowego
i pobytowego. Szczególnym problemem społecznym jest jednak kwestia aktywności turystyczno-rekreacyjnej osób z niepełnosprawnościami, ze względu na ich inną sprawność i napotykane bariery.
Pilotażowy program PFRON pn. „Dostępność ponad barierami” ma na celu wzbogacenie podejmowanych w tym obszarze działań o finansowanie ze środków Funduszu grantów na wsparcie lokalnych inicjatyw, które służyć mają poprawie poziomu dostępności bazy turystyczno-rekreacyjnej na terytorium RP dla osób o specjalnych potrzebach związanych z niepełnosprawnościami. Tym samym stanowi uzupełnienie kompleksowych inicjatyw Funduszu na rzecz wypracowania standardów dostępności turystyki oraz integracji społecznej osób z niepełnosprawnościami, w tym realizowanych równolegle ze środków UE.
W pilotażowym programie „Dostępność ponad barierami” przyjęto konstrukcję modułową z możliwością rozbudowy programu o kolejne moduły w obszarze szerokorozumianej dostępności ułatwiającej osobom z niepełnosprawnościami pełne uczestnictwo w życiu zawodowym, społecznym i kulturalnym.
I. Nazwa Programu
Pilotażowy program „Dostępność ponad barierami”
II. Definicje pojęć
Ilekroć w niniejszym dokumencie jest mowa o:
1) dostępności - należy przez to rozumieć właściwość środowiska (przestrzeni fizycznej, rzeczywistości cyfrowej, systemów informacyjno-komunikacyjnych, produktów, usług), która pozwala osobom z trudnościami funkcjonalnymi (fizycznymi, poznawczymi) na korzystanie z niego na zasadzie równości z innymi;
2) organizacjach pozarządowych – należy przez to rozumieć organizacje pozarządowe oraz podmioty, o których mowa w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie;
3) PFRON – należy przez to rozumieć Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych;
4) pomocy de minimis – należy przez to rozumieć pomoc spełniającą przesłanki,o których mowa w art. 3 Rozporządzenia Komisji (UE) nr 1407/2013 z dnia 18 grudnia 2013 r. w sprawie stosowania art. 107 i 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej do pomocy de minimis;
5) programie – należy przez to rozumieć pilotażowy program „Dostępność ponad barierami”;
6) projekcie grantowym – należy przez to rozumieć zaplanowany przez Wnioskodawcę zespół działań ułożonych w czasie (tj. z określonym początkiem i końcem), prowadzących do osiągnięcia celów za pomocą określonych metod i instrumentów, w tym zasobów finansowych, ludzkich i rzeczowych;
7) szkole wyższej – należy przez to rozumieć publiczną lub niepubliczną szkołę wyższą utworzoną zgodnie z ustawą z dnia 20 lipca 2018 r. Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, a także szkołę wyższą i wyższe seminarium duchowne prowadzone przez Kościół Katolicki lub inne kościoły i związki wyznaniowe;
8) ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie – należy przez to rozumieć ustawę z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie;
9) ustawie o rehabilitacji – należy przez to rozumieć ustawę z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych;
10) wnioskodawcy – należy przez to rozumieć podmiot uprawniony do składania wniosku o przyznanie grantu;
11) wymagalnych zobowiązaniach – należy przez to rozumieć:
- w odniesieniu do zobowiązań o charakterze cywilnoprawnym – wszystkie bezsporne zobowiązania, których termin płatności dla dłużnika minął,
a które nie zostały ani przedawnione, ani umorzone, - w odniesieniu do zobowiązań publicznoprawnych, wynikających z decyzji administracyjnych wydawanych na podstawie przepisów k.p.a. zobowiązania:
- wynikające z decyzji ostatecznych, których wykonanie nie zostało wstrzymane z upływem dnia, w którym decyzja stała się ostateczna – w przypadku decyzji, w których nie wskazano terminu płatności,
- wynikające z decyzji ostatecznych, których wykonanie nie zostało wstrzymane z upływem terminu płatności oznaczonego w decyzji – w przypadku decyzji z oznaczonym terminem płatności,
- wynikające z decyzji nieostatecznych, którym nadano rygor natychmiastowej wykonalności;
III. Podstawa prawna programu
Podstawą prawną uruchomienia i realizacji programu jest art. 47 ust. 1 pkt 4 ustawyz dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.
IV. Struktura programu
Moduł I - Turystyka i rekreacja.
V. Cele programu
- Celem głównym programu jest rozwój i zwiększenie dla osób z niepełnosprawnościami dostępności przestrzeni fizycznej, cyfrowej i informacyjno-komunikacyjnej, a także dostępności produktów i usług, w tym dotyczących turystyki, rekreacji i kultury.
- Cel programu będzie realizowany poprzez finansowanie ze środków Funduszu grantów na wsparcie lokalnych inicjatyw, które służyć mają poprawie poziomu dostępności, w szczególności dostępności bazy i oferty turystyczno-rekreacyjnej oraz kulturalnej dla osób o specjalnych potrzebach związanych z niepełnosprawnościami.
- Cele szczegółowe programu w Module I - Turystyka i rekreacja, to:
1) uzupełnienie kompleksowych inicjatyw Funduszu na rzecz wypracowania standardów dostępności turystyki oraz integracji społecznej osób z niepełnosprawnościami, w tym realizowanych równolegle ze środków UE;
2) zebranie i przetestowanie 5 najlepszych rozwiązań w zakresie poprawy dostępności oferty turystyczno-rekreacyjnej dla osób z niepełnosprawnościami, które wraz ze standardami wypracowanymi w ramach projektów finansowanych ze środków europejskich posłużą do wdrożenia docelowych rozwiązań w obszarze turystyki i rekreacji osób z niepełnosprawnościami.
VI. Podmioty uprawnione do składania wniosków
- Podmiotami uprawnionymi do składania wniosków o przyznanie grantu w ramach programu w Module I -Turystyka i rekreacja, są:
1) organizacje pozarządowe oraz jednostki w rozumieniu art. 3 ust. 3 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, których działalność w sferze turystyki (w tym m.in. ekoturystyki, agroturystyki, przewodnictwa
i pilotażu, rekreacji, wypoczynku, hotelarstwa) jest jednym z celów lub zadań statutowych, które prowadzą co najmniej przez 2 lata działalność na rzecz osób z niepełnosprawnościami,
2) szkoły wyższe,
3) pomioty gospodarcze prowadzące działalność z zakresu turystyki i rekreacji, lub zawiązane przez nich partnerstwa.
- Partnerstwo tworzą podmioty, które wnoszą do projektu zasoby ludzkie, organizacyjne, techniczne w celu wspólnej realizacji projektu grantowego, na warunkach określonych w porozumieniu albo w umowie o partnerstwie. Partnerstwo powinno być utworzone przed datą złożenia wniosku o przyznanie grantu.
VII. Warunki uczestnictwa w programie
Warunkiem udziału w programie, w tym warunkiem uzyskania pomocy finansowej w ramach programu, jest nieposiadanie wymagalnych zobowiązań wobec:
1) PFRON, w tym nieposiadanie zaległości w obowiązkowych wpłatach na PFRON;
2) Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i/lub Urzędu Skarbowego;
3) innych organów i instytucji wykonujących zadania z zakresu administracji publicznej, w tym wobec jednostek samorządu terytorialnego.
VIII. Rodzaje zadań
1. Ze środków przeznaczonych na realizację programu udzielona może być pomoc, w formie grantów, obejmująca:
1.1 w Module I - Turystyka i rekreacja, koszty związane z:
1) zwiększeniem poziomu dostępności turystyki, rekreacji i wypoczynku dla osób z niepełnosprawnościami, w tym poprawą poziomu dostępności bazy turystyczno-rekreacyjnej dla osób o specjalnych potrzebach związanych z niepełnosprawnościami, poprzez działania związane z ich częściową lub całkowitą przebudową,
2) wsparciem inicjatyw sprzyjających włączeniu społecznemu osób
z niepełnosprawnościami poprzez turystykę i rekreację,
3) wsparciem działań sprzyjających tworzeniu warunków do rozwoju turystyki i rekreacji osób z niepełnosprawnościami w celu poprawy aktywnego wypoczynku,
4) poprawą dostępności oferty turystyczno-rekreacyjnej.
2. Realizowane działania nie mogą powielać zadań, które wprost wynikają z ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych i są finansowane z innych środków publicznych.
IX. Formy i zakres pomocy
1. Ze środków PFRON może być udzielana pomoc w formie dofinansowania projektów grantowych realizowanych w ramach zadań, o których mowa w rozdziale VIII programu.
2. Dofinansowaniem ze środków przeznaczonych na realizację programu w Module I Turystyka i rekreacja, mogą być objęte, w ramach:
2.1. dostosowania infrastruktury turystycznej i rekreacyjnej – w szczególności:
1) koszty inwestycji w obiektach turystyczno-rekreacyjnych, zapewniających dostępność tych obiektów dla osób z niepełnosprawnościami, w tym częściowa lub całkowita przebudowa, adaptacja pomieszczeń;
2) koszty likwidacji barier w poruszaniu się, w szczególności :
a) budowa lub modernizacja pochylni i dojścia do obiektu, zapewniających dostępność do tych obiektów dla osób
z niepełnosprawnościami,
b) dostawa, zakup i montaż:
- podnośnika,
- platformy schodowej,
- transportera schodowego,
- windy wewnętrznej lub przyściennej,
- innych urządzeń do transportu pionowego,
c) dostawa, zakup i montaż poręczy i uchwytów w ciągach komunikacyjnych oraz uchwytów ułatwiających korzystanie z urządzeń higieniczno-sanitarnych,
d) roboty związane z likwidacją progów oraz przystosowaniem ciągów komunikacyjnych i innych przejść o zróżnicowanych poziomach podłogi do poruszania się na wózku inwalidzkim,
e) zakup i montaż drzwi wejściowych oraz wewnętrznych o szerokości w świetle co najmniej 90 cm, w tym zakup i montaż drzwi przesuwnych,
f) przystosowanie podłoża pod powierzchnie antypoślizgowe oraz zakup i ułożenie powierzchni antypoślizgowej w ciągach komunikacyjnych,
g) montaż domofonów, włączników światła na wysokości (max 1,1 m),
h) wykonanie miejsc parkingowych dla osób z niepełnosprawnościami;
3) koszty likwidacji barier w komunikowaniu się, w szczególności :
a) zakup i montaż instalacji dźwiękowej i świetlnej – sygnalizacyjnej i alarmowej w obiektach dostępnych dla osób z niepełnosprawnościami,
b) zakup i montaż urządzeń wspomagających odbiór dźwięku,
c) zakup i montaż tablic z informacją pisaną i piktograficzną,
d) oznakowanie wyposażenia i ciągów komunikacyjnych alfabetem brajla,
e) zakup i montaż pętli induktofonicznej, sprzętu i programów komputerowych służących komunikowaniu się,
f) zakup i montaż wzmacniacza do telefonu,
g) zainstalowanie głośnomówiących domofonów na odpowiedniej wysokości (max 1,1 metra);
2.2. zapewnienia właściwego zaplecza sprzętowego i pobytowego, w szczególności:
1) koszty zakupu sprzętu sportowego i turystycznego dostosowanego do specyficznych potrzeb osób z niepełnosprawnościami,
2) koszty zorganizowania lub wynajęcia usług specjalistycznego transportu dla osób z niepełnosprawnościami,
3) koszty specjalistycznej opieki asystenckiej i opiekuńczej, usługi tłumacza języka migowego,
4) koszty przystosowania do potrzeb osób z niepełnosprawnościami bazy noclegowej,
5) koszty przystosowania zaplecza rekreacyjnego;
2.3. dostosowania oferty turystyczno-rekreacyjnej, w szczególności:
1) koszty przeszkolenia przewodników i kadry w zakresie organizacji, obsługi usług i imprez dla osób z różnymi niepełnosprawnościami,
2) koszty tworzenia lub rozbudowy bazy informacyjnej o ofercie turystycznej i rekreacyjnej dostępnej dla turystów z niepełnosprawnościami,
3) koszty oznakowania dostępnych obiektów turystycznych i szlaków turystycznych (specjalnym znakiem graficznym),
4) koszty promocji i popularyzowania form turystyki nastawionej na integrację społeczną, a także dobrych praktyk w zakresie dostępnej infrastruktury turystycznej,
5) koszty inicjatyw turystyczno-rekreacyjnych sprzyjających włączeniu społecznemu osób z niepełnosprawnościami,
6) koszty przygotowania informatorów i folderów turystycznych dla osób z niepełnosprawnościami.
X. Tryb postępowania
1. Wybór grantów zleconych do realizacji w ramach programu zostanie przeprowadzany w drodze konkursów, zgodnie trybem określonym w Procedurach realizacji programu.
2. Kryteria konkursowe dotyczą m. in.:
1) innowacyjności i oryginalności projektowanych rozwiązań;
2) dostępności wsparcia przewidzianego w projekcie dla osób o różnorodnych potrzebach i rodzajach niepełnosprawności;
3) liczby osób z niepełnosprawnościami, które skorzystają ze wsparcia w ramach zgłoszonego projektu grantowego oraz w ramach utrzymania trwałości projektu;
4) oceny czy wsparcie przewidziane w projekcie daje możliwość zaspokojenia zindywidualizowanych potrzeb osób z niepełnosprawnościami w obszarze turystyki i rekreacji;
5) oceny czy działania projektowe przewidują tworzenie lokalnych sieci współpracy podmiotów i instytucji ukierunkowanej na budowanie konkurencyjności regionu w obszarze turystyki i rekreacji zapewniające trwałość proponowanych w nim rozwiązań.
3. W ogłoszeniu o konkursie mogą zostać umieszczone ewentualne dodatkowe informacje dotyczące kryteriów konkursowych, warunków realizacji projektów grantowych, limitów kosztów kwalifikowalnych.
4. Zasady realizacji programu, tryb rozpatrywania i realizacji grantów, zasady kwalifikowalności kosztów określają Procedury realizacji programu, zatwierdzane przez Zarząd PFRON.
5. Procedury realizacji programu stanowią integralną część programu. PFRON zapewni ich ogólnodostępność.
XI. Finansowanie realizacji programu
- Budżet programu tworzony jest ze środków będących w dyspozycji PFRON.
- Wysokość środków finansowych przeznaczonych na realizację programu ustalana jest corocznie w planie finansowym PFRON.
- Kwota przeznaczona na finansowanie grantów wybranych w konkursie wynosi 10 mln zł.
- Maksymalna wartość grantu dla jednego Wnioskodawcy wynosi 2 mln zł.
- Maksymalny okres finansowania projektu grantowego ze środków PFRON to 24 miesiące.
- Granty udzielane przedsiębiorcom stanowią pomoc de minimis.
- Ubiegając się o dofinansowanie projektu grantowego Wnioskodawca, zobowiązany jest do wniesienia wkładu własnego finansowego, w wysokości minimum 25 % kosztu całkowitego zadania.
- Na realizację ewaluacji programu przeznacza się nie więcej niż 0,5% środków zaplanowanych na realizację programu.
XII. Zasięg i okres realizacji programu
- Program realizowany jest na terenie całego kraju.
- Program realizowany jest od dnia jego zatwierdzenia przez Radę Nadzorczą PFRON.
- Termin zakończenia realizacji programu określi Rada Nadzorcza PFRON.
XIII. Zadania realizatorów programu
1. Zadania Zarządu PFRON:
1) zatwierdzenie procedur realizacji programu;
3) ogłoszenie konkursu;
4) podejmowanie decyzji finansowych w ramach programu;
5) wnoszenie do Rady Nadzorczej PFRON projektów modyfikacji programu.
2. Zadania Oddziałów PFRON – w zakresie określonym procedurami realizacji programu.
3. Zadania Biura PFRON:
1) promocja programu;
2) zarządzanie i koordynacja realizacji programu;
3) przyznawanie limitów środków finansowych na realizację programu;
4) monitorowanie i kontrola realizacji/wykonania programu;
5) końcowa ewaluacja program